Codziennie dbamy o swój wygląd. Staramy się mieć czyste i schludne paznokcie. Jednak co tak naprawdę o nich wiemy? Kiedy powinniśmy zaniepokoić się ich wyglądem i jakie objawy wskazują na konieczną wizytę u lekarza? Zaraz się dowiemy!

Tempo wzrostu paznokci to około 1 mm tygodniowo a z wiekiem staje się coraz wolniejsze. Odrastanie ich powinno trwać około 5 miesięcy a u stóp 10. Ich tylny fragment pokrywa skóra (łożysko), podstawą trzonu jest tzw. macierz (intensywnie dzielące się komórki nabłonkowe), a część wchodząca pod fałd skórny nazywana jest zatoką paznokcia. Całe paznokcie są tworem rogowym naskórka, zbudowane są z kreatyny i ich główną rolą jest ochrona palców przed urazami. Niepokojące w wyglądzie paznokci może być wszystko: kolor, kształt, struktura no i same oczywiste objawy choroby. Paznokcie mogą nas poinformować nie tylko o chorobie ich samych, ale również problemach, które leżą głębiej w naszym organizmie. Można z nich wiele wyczytać na podstawie wielu czynników.

Kolor paznokcia

Naturalny i zdrowy kolor paznokcia jest różowawy, ze względu na łożysko, w który znajdują się naczynia krwionośne. Dlatego siny kolor może świadczyć o niedotlenieniu organizmu, które łączy się z różnymi dolegliwościami (odma płucna, niewydolność krążenia czy inne schorzenia serca). Natomiast jeśli płytka zaczyna nabierać koloru ciemnoniebieskiego, może być to oznaką nowotworu. Jeśli paznokcie są blade lub wręcz białe, może to świadczyć o zbyt małej ilości żelaza w organizmie (anemia). To przebarwienie może występować w wersji małych plamek (Leukonychia) lub całkowitego pokrycia płytki paznokcia.

Przy żółtym kolorze – możemy podejrzewać problemy z nerkami, jednak tak jak w przypadku każdego odstąpienia od normy i tutaj może być błahe wyjaśnienie. Często paznokcie utrzymują żółtawy kolor przez długotrwałe malowanie lakierami o intensywnym barwniku. Po odstawieniu malowania powinny wrócić do poprzedniego stanu po kilku tygodniach (rada: pod czerwony lakier zawsze nakładaj lakier bazowy). Takie zabarwienie paznokci może również występować u palaczy – tak samo, jak zabarwienie na brązowo. Jednak poza nałogiem, brązowy kolor może być skutkiem leków lub niedożywania organizmu (zła dieta). Paznokcie z zielonymiprzebarwieniami mogą być efektem grzybicy lub infekcji bakteryjnej wewnątrz naszego organizmu. Pozostał nam jeszcze kolor czarny, który najczęściej świadczy o mechanicznym urazie (krwiak) i zrasta się razem z paznokciem. Jeśli jednak zabarwienie nie znika lub rozlewa się na całą płytkę – jest oznaką czerniaka.

Warto zwrócić uwagę na kolor „półksiężyców” – jeśli zaczynają nabierać koloru czerwonego, może to świadczyć o problemach z sercem, jeśli niebieskiego o zatruciu metalami ciężkimi / problemach z płucami.

Nie tylko kolor paznokcia, ale i skóry wokół niego może mieć znaczenie. Jeśli skóra nabiera samoistnie czerwonego koloru (bez wcześniejszego podrażnienia itp.), może być to oznaką problemów organizmu na podłożu tkanki łącznej, dla przykładu – toczeń. Jeśli natomiast krańce paznokci przy samych skórkach są białe z różowymi prążkami, mogą świadczyć o chorobach serca lub wątroby. Są to tak zwane paznokcie Terry’ego.

Kształt i struktura paznokcia

Chorobliwie wypukłe paznokcie powinniśmy zbadać pod względem tarczycy i płuc. Jeśli na płytce widzimy wyraźnie podłużne rynienki / rowki – zwróćmy uwagę na nasze trawienie lub wykonajmy badania na osteoporozę. Wszelkiego rodzaju bruzdy – świadczą o braku odpowiednich składników odżywczych lub problemie z ich wchłanianiem. Często występują w czasie odczuwania silnego stresu. Jeśli bruzdy sąfalujące – często są oznaką artretyzmu, jeśli poprzeczne – możemy mieć do czynienia z chorobami zakaźnymi lub cukrzycą.

Możemy spotkać się z różnymi rodzajami zniekształceń:

• Paznokcie łyżeczkowate – wklęsła do środka z wywiniętymi do góry brzegami – sprawdźmy poziom żelaza w organizmie i stan naszych hormonów.
• Szponowate – paznokieć wydłużony i zgrubiały na kształt szpona, często towarzyszy temu zmiana koloru na żółto szary – problem może leżeć w naszym krążeniu lub złym doborze butów (ucisk).
• Zegarkowe – paznokcie okrągłe i wypukłe niczym soczewka – zazwyczaj przyczyna leży we wrodzonych lub przewlekłych chorobach, takich jak: marskość wątroby, choroby serca, płuc lub układu pokarmowego.
• Rurkowate – paznokcie zwijają się w rulonik – występują na skutek genetycznej choroby, która wpływa na zrogowacenia na skórze.
• Płaskie – zupełnie proste bez naturalnego kształtu – takie objawy na paznokciach może spowodować choroba Raynaud’a (skurcz tętnic).
• Naparstkowe – dziurkowate wgłębienia w płytce – najczęściej związane są z łysieniem plackowatym, łuszczycą lub zapaleniem stawów (zespół Reitera).

Równie popularne są problemy z przerostem paznokci (który występuje przy cukrzycy), oddzieleniem się płytki – onycholiza (spowodowane silnymi antybiotykami), odpadnięcie jednego paznokcia (uczulenie na środek chemiczny, grzybica), kruchością i łamliwością paznokci (problemy z przemianą materii) lub na odwrót – ze zbyt dużą miękkością i nadmiernym błyszczeniem (nadczynność tarczycy). Jeśli płytka paznokciowa się kruszy i towarzyszy jej intensywnie biały kolor, powinniśmy wykonać badania w kierunku AIDS. Dodatkowo występują jeszcze czarne „drzazgi” pod płytką paznokcia. Podobnie jak w przypadku paznokci zabarwionych na czarno, trzeba obserwować zmianę. Jeśli zrastają się one wraz z paznokciem – prawdopodobnie były to pourazowe, mini wylewy krwi. Jeśli pozostają pod płytką – zainteresujmy się naszym sercem i układem krwionośnym.

Bardzo często spotykane schorzenie to wrastające paznokcie. Najczęściej spowodowane są stałym uciskiem lub powtarzalnym urazem płytki. Coraz częściej tą przypadłość powodujemy sami, poprzez niewłaściwe skracanie paznokci w półksiężyce. W końcu wrastanie może być spowodowane grzybicą. Pierwsze symptomy wrastania to zaczerwienienie i dyskomfort wokół paznokcia a dodatkowo drażliwa tkanka. Nieleczona doprowadzi do zakażenia bakteryjnego.

Kolejne kłopotliwe zagadnienie to rozdwajanie się paznokci – najczęstszym problemem jest coś tak błahego, jak nieumiejętne używanie pilnika do paznokci lub zwykły mechaniczny uraz. Jeśli jednak stan rozdwajania utrzymuje się, należy wykonać badania w kierunku niewłaściwej pracy tarczycy. Pomóc może uzupełnienie braków witaminy B w organizmie.

Możemy spotkać się również z bardzo powolnym procesem zanikania płytki paznokcia. Najczęściej mają na to wpływ warunki genetyczne, jednak istnieje prawdopodobieństwo problemu związanego ze stanami zapalnymi lub przebiegiem chorób (łuszczyca).

Inne popularne choroby paznokci to:

• Liszaj – objawy występują często szybciej na paznokciu niż na skórze, poprzez zakażenie jego macierzy. Płytka zakażonego paznokcia robi się ścieńczała, występują na niej nierówności, tylna skóra zaczyna zarastać a w przypadku zignorowania problemu – paznokieć może się oddzielić i nigdy już nie odrosnąć.
• Łuszczyca – pierwsze objawy choroby to małe, nieregularne wgłębienia na płytce (tak jak w paznokciu naparstkowym). Następnym etapem jest żółta pigmentacja, którą świadczy o zakażeniu macierzy. Ostatecznymi etapami jest: odklejanie płytki paznokcia, która jest już matowa oraz pokryta bruzdami i zgrubieniami.
• Zanokcica – zakażenie bakteryjne (gronkowiec, paciorkowiec lub inne pałeczki ropne). Nie rozprzestrzenia się ono zazwyczaj na inne paznokcie, tylko rozwija się na pojedynczym. Symptomy występują dość szybko, bez wcześniejszych oznak. Okolice płytki paznokciowej są czerwone, boleśnie opuchnięte i często wypełnione stanem ropnym. Zakażenie może przedostać się pod płytkę paznokcia, a co za tym idzie – zniekształcić ją.
• Grzybica – jak sama nazwa wskazuje, choroba spowodowana przez chorobotwórcze grzyby. Najbardziej podatne na grzybice są stopy. Zazwyczaj w początkowym stadium zaatakowana zostaje skóra a dopiero potem paznokieć, który na brzegach nabiera brunatno żółtego lub białego koloru. W kolejnym postępowaniu choroba wyraźnie zniekształca powierzchnię paznokcia, który w ostatecznym stadium może się pokruszyć lub odpaść. Grzybica jest bardzo zaraźliwa i występuje jako najczęściej spotykana choroba paznokci.
• Drożdżyca – objawowo podobna do zanokcicy, ale w przeciwieństwie do niej może występować na całym ciele. Płytka paznokcia nabiera szarego koloru, zaczyna matowieć i kruszyć się a z opuchlizny wokół paznokcia wydobywa się ropa. Podobnie jak grzybica, drożdżyca jest niesamowicie zaraźliwa.
• Brodawki – wywoływane przez Human Papilloma Virus – wirusa HPV (1, 2, 4). Ich przyczyną najczęściej jest obgryzanie paznokci lub wystąpienie drobnych urazów. Brodawki mogą wystąpić jako okrągłe narośle na wałach paznokciowych lub w formie pod paznokciowej – czyli zlokalizowane pod płytką. W tej opcji występuje ból oraz odkształcenie paznokcia.

Pamiętajmy, że nasze ciało bardzo dokładnie informuje nas o stanie naszego organizmu. Pomimo wielu chorób, częstą przyczyną schorzeń paznokci jest brak poszczególnych składników odżywczych w naszej diecie. Pamiętajmy, aby była bogata w białko, wapń, żelazo, krzem, magnez i cynk. Warto zainteresować się suplementami, które możemy przyjmować pomiędzy posiłkami.

Aby wzmocnić paznokcie, używajmy odżywek, podkładów pod kolorowe lakiery a przy porządkach domowych korzystajmy z rękawiczek gospodarczych. Jeśli nie jesteśmy pewni naszych umiejętności – starajmy się na własną rękę nie wycinać skórek ani paznokci. W bardzo prosty sposób możemy doprowadzić do mechanicznego uszkodzenia lub zakażenia (tak samo, jak przy obgryzaniu paznokci).

Słowem zakończenia:

Nigdy nie ignorujmy niepokojących zmian. Coś na pierwszy rzut oka błahego może okazać się początkowymi objawami poważnego schorzenia. Często ciężko nam stwierdzić, co może być przyczyną chorób paznokci. Jesteśmy narażeni na wiele szkodliwych czynników zewnętrznych, chociażby takich jak temperatura czy wilgotność powietrza. Dlatego przy wątpliwościach, naszą pierwszą decyzją powinna być wizyta u dermatologa, który wykona potrzebne badania i testy. Odradzam próby zakrywania symptomów kolorowymi lakierami, ponieważ nie będziemy w stanie kontrolować ewentualnych postępów choroby. I przede wszystkim – dbajmy o nasze paznokcie! : )